Social contexts of the family

Akty normatywne

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. nr 78 poz. 483 z późn. zm.).

Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r. (Dz.U. z 1977 nr 38 poz. 167).

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka.

Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2 (Dz.U. z 1993 nr 61 poz. 284 z późn. zm.).

Kodeks Prawa Kanonicznego promulgowany przez papieża Jana Pawła II w dniu 25 stycznia 1983 roku. Stan prawny na dzień 18 maja 2022 roku. Zaktualizowany przekład na język polski, Poznań 2022.

Konferencja Episkopatu Polski, Dekret ogólny o przeprowadzaniu rozmów kanoniczno-duszpasterskich z narzeczonymi przed zawarciem małżeństwa kanonicznego, „Akta KEP” 2019, s. 27–49.

Konferencja Episkopatu Polski, Instrukcja dla duszpasterzy dotycząca małżeństwa konkordatowego, [w:] Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz, red. P. Majer, Kraków 2011, s. 1738–1743.

Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską, podpisany w Warszawie dnia 28 lipca 1993 r. (Dz.U. z 1998 nr 51 poz. 318).

Obwieszczenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 5 lutego 2015 r. w sprawie ogłoszenia wykazu stanowisk, których zajmowanie upoważnia do przyjmowania oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński oraz sporządzania zaświadczeń stanowiących podstawę sporządzania aktu małżeństwa zawartego w sposób określony w art. 1 § 2 i 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (M. P. z 2015 r. poz. 230).

Oświadczenie rządowe z dnia 3 kwietnia 1998 r. w sprawie wymiany dokumentów ratyfikacyjnych Konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską, podpisanego w Warszawie dnia 28 lipca 1993 r. (Dz.U. z 1998 nr 51 poz. 319).

Rozporządzenia Ministra Cyfryzacji z dnia 29 maja 2023 r. w sprawie wzorów dokumentów wydawanych z zakresu rejestracji stanu cywilnego (Dz.U. z 2023 poz. 1023).

Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej (Dz.U. z 2004 nr 2010 poz. 2135).

Ustawa o działalności leczniczej z dnia 15 kwietnia 2011 r. (Dz.U. z 2011 nr 112 poz. 654).

Ustawa o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r. (Dz.U. z 2015 poz. 163).

Ustawa o wsparciu rodziny i pieczy zastępczej z dnia 9 czerwca 2011 r. (Dz.U. z 2011 nr 149 poz. 887).

Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2023 poz. 1550).

Ustawa z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (t.j. Dz.U. z 2020 poz. 1920).

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2023 poz. 1610).

Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o zmianie ustaw – Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Kodeks postępowania cywilnego, Prawo o aktach stanu cywilnego, ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 1998 nr 117 poz. 757).

Ustawa z dnia 8 stycznia 1998 r. o ratyfikacji Konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską (Dz.U. nr 12 poz. 42).

Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2020 poz. 1359 z późn. zm.).

Ustawa z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (t.j. Dz.U. z 2023 poz. 1378).

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz.U. z 2022 poz. 1138 z późn. zm.).

Materiały legislacyjne

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw, druk nr 888, Sejm VI kadencji.

Projekt ustawy – Prawo o aktach stanu cywilnego z projektami aktów wykonawczych, druk nr 2620, Sejm VII kadencji.

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Kodeks postępowania cywilnego, Prawo o aktach stanu cywilnego, ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw, druk nr 292, Sejm III kadencji.

Encyklopedie i słowniki

Sitarz M., Konkordat, [w:] Wielka encyklopedia prawa. Prawo kanoniczne, t. II, red. G. Leszczyński, s. 107.

Słownik społeczny, red. B. Szlachta, Kraków 2004, s. 545–549.

Nauczanie magisterium kościoła

Benedykt XVI, „Migracja znakiem czasu”. Orędzie na Światowy Dzień Migranta i Uchodźcy, „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.), 1 (27) (2006), s. 3–5.

Benedykt XVI, „Rodzice bądźcie przykładem wiary, nadziei i miłości”. Homilia wygłoszona na zakończenie Spotkania Rodzin (Walencja – 9 lipca 2006), „L’Osservatore Romano (wyd.pol.), 9–10 (27) (2006), s. 16–18.

Benedykt XVI, „Rodzina chrześcijańska wspólnotą wychowania i wiary”. Przemówienie do uczestników Kongresu Diecezji Rzymskiej (Watykan – 6 maja 2005), L’Osservatore Romano (wyd. pol.), 9 (26) (2005), s. 30–33.

Benedykt XVI, Encyklika Caritas in veritate, Rzym 2009.

Benedykt XVI, Encyklika Deus caritas est, Kraków 2005.

Benedykt XVI, Polityka a świadectwo o Chrystusie i praktykowanie miłości. Przemówienie do uczestników zgromadzenia plenarnego Papieskiej Rady ds. Świeckich (Watykan – 21 maja 2010), „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.), 731 (2010), s. 45.

Benedykt XVI, Rodzina niezastąpionym dobrem dla narodów. Przemówienie podczas czuwania modlitewnego (Walencja – 8 lipca 2006), „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.), 9–10 (27) (2006), s. 14–16.

Jan Paweł II, „Bogactwo człowieka udoskonalane przez łaskę”. Homilia wygłoszona w czasie obchodu sześćsetlecia św. Katarzyny ze Sieny dnia 29 kwietnia 1980 r., [w:] Jan Paweł II, Nauczanie papieskie, t. III, cz. 1, Poznań 1985, s. 418–429.

Jan Paweł II, „Nie można usunąć Chrystusa z historii człowieka”. Homilia wygłoszona na Placu Zwycięstwa w Warszawie 2 czerwca 1979 r., [w:] Jan Paweł II, Nauczanie papieskie, t. II, cz. 1, Poznań 1990, s. 589–600.

Jan Paweł II, „Wychowanie człowieka do wartości moralnych”. Przemówienie do uczestników XIV Światowego Kongresu Szkół Katolickich (Rzym – 5 marca 1994), „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.), 5 (15) (1994), s. 16-17.

Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Familiaris consortio.

Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Christifideles laici.

Jan Paweł II, Demokracja i wartości. Przesłanie do uczestników VI Sesji Plenarnej Papieskiej Akademii Nauk Społecznych (Watykan – 23 lutego 2000), „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.), 6 (21) (2000), s. 4–5.

Jan Paweł II, Encyklika Centesimus annus.

Jan Paweł II, Encyklika Laborem exercens.

Jan Paweł II, Encyklika Redemptor hominis.

Jan Paweł II, Encyklika Veritatis splendor.

Jan Paweł II, Encyklika Sollicitudo rei socialis.

Jan Paweł II, List do Młodych.

Jan Paweł II, List do Rodzin.

Jan Paweł II, Na forum pokoju i sprawiedliwości. Orędzie do Organizacji Narodów Zjednoczonych (Nowy Jork – 2 październik 1979), [w:] Dokumenty nauki społecznej Kościoła, cz. 2, red. M. Radwan, L. Dyczewski, A. Stanowski, Rzym–Lublin 1996, s. 117–133.

Jan Paweł II, Pokój z Bogiem Stwórcą, pokój z całym stworzeniem. Orędzie na XXIII Światowy Dzień Pokoju (Watykan – 8 grudnia 1989), „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.), 12 (10) (1989), s. 21–22.

Jan Paweł II, Potrzebna jest globalizacja solidarności. Przemówienie do ludzi pracy (Watykan – 1 maja 2000), „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.), 6 (21) (2000), s. 38–39.

Jan Paweł II, Praca czyni nas współpracownikami w dziele stworzenia. Przemówienie do robotników (São Paulo – 3 lipca1980), „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.), 8 (1) (1980), s. 18–19.

Jan Paweł II, Przemówienie do narodowej pielgrzymki rodzin z Francji dnia 10 listopada 1980 r., [w:] Jan Paweł II, Nauczanie papieskie, t. III, cz. 2, Poznań 1985, s. 577–589.

Jan Paweł II, Przemówienie Ojca Świętego do Biskupów polskich z okazji wizyty „ad limina Apostolorum” (Watykan – 12 stycznia 1993), „Niedziela” 4 (4) (1993), s. 7–8.

Jan Paweł II, Przyszłość człowieka to sam człowiek, [w:] Rodzina w nauczaniu Jana Pawła II. Antologia wypowiedzi, red. J. Żukowicz, Kraków 1990, s. 89–99.

Jan Paweł II, Spotkanie z duchowieństwem (San Juan, Puerto Rico – 12 października 1984), [w:] Wyzwania. Wypisy z lektury nauczania społecznego Papieża Jana Pawła II, red. J. Chrapek, J. Żakowski, Kraków–Warszawa 1987, s. 74–75.

Jan Paweł II, Wolność religijna warunkiem pokojowego współżycia. Orędzie na XXI Światowy Dzień Pokoju (Watykan – 8 grudnia 1988), „L’Osservatore Romano” (wyd. pol.), 1 (9) (1988), s. 1–4.

Jan XXIII, Encyklika Mater et Magistra.

Jan XXIII, Encyklika Pacem in terris.

Katechizm Kościoła katolickiego, Poznań 1994.

Kongregacja do spraw Biskupów, Instrukcja dotycząca duszpasterstwa wśród migrantów „De pastorali migratorum cura”, Rzym 1969.

Kongregacja ds. Wychowania Katolickiego, Wytyczne wychowawcze w odniesieniu do ludzkie miłości, Rzym 1983.

Papieska Komisja ds. Duszpasterstwa i Turystyki, Kościół a ruch migracyjny, Watykan 1978.

Papieska Rada ds. Rodziny, Ludzka płciowość: prawda i znaczenie. Wskazania dla wychowania w rodzinie, Rzym 1995.

Paweł VI, Encyklika Populorum progressio, Rzym 1967.

Powołanie do życia w małżeństwie i rodzinie, [w:] II Polski Synod Plenarny (1991-1999), Poznań 2001.

Sobór Watykański II, Deklaracja o wychowaniu chrześcijańskim „Gravissimum educationis”, [w:] Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznań 2008, s. 479–509.

Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”, [w:] Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznań 2008, s. 824–982.

Literatura przedmiotu

Adamski F., Socjologia małżeństwa i rodziny, Warszawa 1982.

Albińska E., Dylematy polityki ochrony środowiska naturalnego, [w:] Caritas in veritate zasadą polityki społecznej. Refleksje na kanwie encykliki Benedykta XVI o integralnym rozwoju ludzkim, red. T. Adamczyk, J. Mazur, Lublin 2011, s. 253–274.

Aronson E., Człowiek – istota społeczna, tłum. J. Radzicki, Warszawa 1987.

Balwicka-Szczyrba M., Zasady biegu 5-dniowego terminu z art. 8 § 3 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego, [w:] Przesłanki konieczne zawarcia małżeństwa. Próba systematyzacji zagadnienia w aspekcie wymogów formy religijnej, red. A. Tunia, Lublin 2011, s. 87–93.

Becelewska D., Wsparcie emocjonalne w pracy socjalnej, Katowice 1999.

Błaszczak P., Palichleb P., W meandrach trzech gałęzi prawa, czyli kilka słów o bigamii, „Studia Iuridica” 76 (2018), s. 81–97.

Bodio J., Status dziecka jako uczestnika postępowania nieprocesowego, Warszawa 2019.

Bortkiewicz P., Realizacja prawa do pracy w migracjach zarobkowych, [w:] Wyjazdu zarobkowe – szansa czy zagrożenie? Perspektywa społeczno-moralna, red. K. Glombik, P. Morciniec, Opole 2005, s. 159–176.

Borutka T., Mazur J., Zwoliński A., Katolicka nauka społeczna, Częstochowa–Jasna Góra 1999.

Bula M., Rodzina środowiskiem pełnego rozwoju człowieka, [w:] Wychowanie w rodzinie, red. F. Adamski, Kraków 2010, s. 47–60.

C. de Robertis, Metodyka działania w pracy socjalnej, Katowice 1998.

Cebul K., Zenderowski R., Wstęp do nauki o polityce, państwie i prawie, Warszawa 2006.

Charles R., Maclaren D., Kościół w świecie współczesnym. Nauczanie społeczne Kościoła w świetle Soboru Watykańskiego II, przeł. J. Grosfeld, Poznań 1995.

Chmiel J., Trudne miejsca w Biblii, Kraków 2009.

Chudy W., Kłamstwo jako korupcja antropologiczna, „Etos” 1 (17) (1992), s. 88–98.

Czabański K., Rodziny specjalnej troski, Warszawa 1981.

Czubala M., Cele i funkcje ubezwłasnowolnienia w prawie polskim, „Radca Prawny. Zeszyty Naukowe” 2 (19) (2019), s. 81–101.

Derdziuk A., Świadectwo wartości w polityce, „Forum Teologiczne” 11 (2010), s. 35–50.

Derdziuk A., Współczesny kryzys moralny, [w:] Wyznawać wiarę dzisiaj. Katecheza dorosłych na podstawie Katechizmu Kościoła Katolickiego, red. S. Łabendowicz, Sandomierz 1999, s. 448–452.

Derdziuk A., Zadroga A., Bezrobocie jako wyzwanie dla podmiotów życia społeczno-gospodarczego, „Kontrola Państwowa” 6 (2006), s. 52–61.

Domański M., Orzekanie o zezwoleniu na zawarcie małżeństwa kobiecie, która nie ukończyła 18 lat, [w:] Stosowanie prawa. Księga jubileuszowa z okazji XX-lecia Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości, red. A. Siemaszko, Warszawa 2011, s. 320–354.

Domański M., Zezwolenie na zawarcie małżeństwa osobie dotkniętej chorobą psychiczną lub niedorozwojem umysłowym. Raport z badań, Warszawa 2010.

Drożdż A., Konsumizm, Tarnów 1997.

Drożdż A., Permisywizm moralny, Kielce 2005.

Drucker P. F., Skuteczne zarządzanie, Warszawa, 1996.

Duda M., Bezrobocie źródłem biedy i ubóstwa, [w:] Oblicza polskiej biedy – stan i perspektywy, red. M. Duda, Kraków 2005, s. 125–132.

Dyczewski L., The Family in a Transforming Society, Lublin 1999.

Dyner W., Zabawy tematyczne dzieci w domu i przedszkolu, Wrocław 1973.

Dzierżon G., Dyspensa w kanonicznym porządku prawnym. Studium prawno-historyczne, Warszawa 2020.

Dzierżon G., Przeszkoda pokrewieństwa, [w:] Przeszkody małżeńskie w prawie kanonicznymi, red. W. Góralski, Warszawa 2016, s. 389–416.

Dzierżon G., Przeszkoda wieku, [w:] Przeszkody małżeńskie w prawie kanonicznymi, red. W. Góralski, Warszawa 2016, s. 67–90.

Dziewiecki M., Kochać i wymagać. Pedagogia Ewangelii, Kraków 2006.

Dziewiecki M., Wychowanie w dobie ponowoczesności, Kielce 2002.

Florczyk M., Teologiczne motywy zaangażowania świeckich w życie polityczne, [w:] Komisja Duszpasterstwa Episkopatu Polski, Ewangelizacja u progu Trzeciego Tysiąclecia. Program duszpasterski na rok 2000-01, red. E. Szczotok, A. Liskowacka, Katowice 2000, s. 369–377.

Gałkowski J., Królestwo Boże na ziemi, „Więź” 8 (25) (1982), s. 88–95.

Gapska E., Sprawy małżeńskie, [w:] E. Gapska, J. Studzińska, Postępowanie nieprocesowe, Warszawa 2017.

Garvin Ch. D., Seabury B., Działanie interpersonalne w pracy socjalnej, Katowice 1998.

Gierszewska R., Łopato J., Zamożność, dochody, ubóstwo, świadczenia społeczne, [w:] Polityka społeczna, red. G. Firlit-Fesnak, M. Szylko-Skoczny, Warszawa 2007, s. 233–247.

Głód F., Dom rodzinny – szkołą cnót społecznych, [w:] Człowiek między losem a wyborem. Księga pamiątkowa dedykowana Księdzu Władysławowi Szewczykowi, red. M. Drożdż, Tarnów 2006, s. 469–480.

Główny Urząd Statystyczny, Rocznik Demograficzny, Warszawa 2022.

Gocko J., Ekonomia a moralność. Poszukiwania teologicznomoralne, Lublin 1996.

Góralski W., Prawo do zawarcia małżeństwa. Perspektywa kanonisty, „Zeszyty Naukowe KUL” 59 (2015), s. 23–38.

Góralski W., Systematyka tytułów nieważności małżeństwa w zakresie zgody małżeńskiej w KPK z 1983 r., „Prawo Kanoniczne” 1–2 (1992), s. 201–211.

Góralski W., Wstęp, [w:] Przeszkody małżeńskie w prawie kanonicznymi, red. W. Góralski, Warszawa 2016, s. 11–13.

Grabusińska Z., Gierlacki J., Polityka społeczna a pomoc społeczna, cechy wspólne i różne. Doświadczenia z praktyki, Warszawa 2014.

Griffin R. W., Podstawy zarządzania organizacjami, Warszawa 2006.

Gryz K., Kształtowanie człowieczeństwa przez miłość. Idea wychowania w nauczaniu Jana Pawła II, [w:] Człowiek drogą Kościoła. Moralne aspekty nauczania Jana Pawła II, red. K. Gryz, Kraków 2004, s. 205–247.

Gryz K., Sumienie wobec wyborów konfliktowych, [w:] Chrześcijanin wobec zagadnień społecznych, red. P. Andryszczak, Kraków 2002, s. 37–52.

Hamao S. F., Renewal Movements and the Evangelization of Families in the Diaspora, „On the Move” 35 (2003), s. 19–25.

Hemperek P., Góralski W., Przytuła F., Bakalarz J., Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. 3, Lublin 1986.

Hennelowa J., Rodzina wobec szkoły jako instytucji wychowania, [w:] Wychowanie w rodzinie chrześcijańskiej, red. F. Adamski, Kraków 1984, s. 241–252.

Hennelowa J., Role wychowawcze rodziców, [w:] Wychowanie w rodzinie chrześcijańskiej, red. F. Adamski, Kraków 1984, s. 61–98.

Höffner J., Chrześcijańska nauka społeczna, przekł. S. Pyszka, Kraków 1993.

Homa T., Kulturotwórczy i polityczny wymiar działalności edukacyjnej, „Horyzonty Wychowania” 3 (2004), s. 49–62.

Hurlock E. B., Rozwój dziecka, Warszawa 1961.

Jancewicz Z., Bezskuteczny upływ terminu z art. 8 § 3 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego a zawarcie małżeństwa konkordatowego, „Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego” 17 (2022), s. 89–116.

Jarecki P., Polityka w świetle nauki społecznej Kościoła, „Collectanea Theologica” 4 (60) (1990), s. 83–93.

Jasionek S., Wychowanie moralne, Kraków 2004.

Jasionek S., Zobowiązania rodziców względem dzieci dotyczące przekazu zasad moralnych, „Częstochowskie Studia Teologiczne” 21–22 (1993–1994), s. 79–92.

Jastrzębski R., Polskie konkordaty w XX wieku, „Przegląd Prawa Wyznaniowego” 13 (2021), s. 147–179.

Jędrejek G., Artykuł 15, [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Małżeństwo. Komentarz do art. 1-61(6), Warszawa 2013.

Jundziłł I., Nagrody i kary w wychowaniu, Warszawa 1986.

Kaltbach A., Bezrobocie wyzwaniem dla Kościoła w Polsce, [w:] Współczesne dylematy etyczne po 1989 roku, red. K. Wolsza, Opole 2005, s. 131–142.

Kamiński R., Problematyka współdziałania między państwem i Kościołem w zakresie prawa procesowego w świetle art. 1 i 5 Konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską, „Biuletyn Stowarzyszenia Kanonistów Polskich” 33 (36) (2023), s. 91–129.

Kantowicz E., Elementy teorii i praktyki pracy socjalnej, Olsztyn 2001.

Kawczyńska-Butrym Z., Niepełnosprawność – specyfika pomocy społecznej, Katowice 1998.

Kawecki W., Dylematy moralne współczesnego człowieka, Warszawa 2003.

Kaźmierczak T., Łuczyńska M., Wprowadzenie do pomocy społecznej, Katowice 1998.

Kisielnicki J., Zarządzanie. Jak zarządzać i być zarządzanym, Warszawa 2008.

Kluz M., Wychowanie chrześcijańskie w rodzinie w dobie permisywizmu moralnego, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 2 (2007), s. 364–374.

Kocur J., Pobocha J., Ocena psychicznej zdolności do zawarcia małżeństwa u osób z zaburzeniami psychicznymi, „Ius Matrimoniale” 16 (22) (2011), s. 333–341.

Kondziela J., Moralne podstawy demokratycznego ładu społecznego w świetle katolickiej nauki społecznej, „Ethos” 18–19 (5) (1992), s. 149–157.

Koperek J., Koperek A., Polityka rynku pracy wobec problemu bezrobocia, [w:] Caritas in veritate zasadą polityki społecznej. Refleksje na kanwie encykliki Benedykta XVI o integralnym rozwoju ludzkim, red. T. Adamczyk, J. Mazur, Lublin 2011, s. 209–224.

Kornas-Biela D., Ku dojrzałemu przeżywaniu płciowości, [w:] Płciowość ludzka w kontekście miłości. Przesłanie moralne kościoła, red. J. Nagórny, M. Pokrywka, Lublin 2005, s. 119–164.

Kosek M., Przeszkody małżeńskie w Kodeksie Rodzinnym i Opiekuńczym, „Prawo Kanoniczne” 3 (2012), s. 107–120.

Kot M., Granting permission and dispensation to conclude marriage to person affected by impediment of age in polish law and canon law, „Biuletyn Stowarzyszenie Kanonistów Polskich” XXIX (32) (2019), s. 83–98.

Kowalski J., Praca jako wyraz ludzkiej godności, [w:] Poznać człowieka w Chrystusie. Jan Paweł II o godności ludzkiej, red. J. Kowalski, D. Sikorski, Częstochowa 1983, s. 109–153.

Kozdrowicz E., Poradnictwo w teorii i praktyce, w: Pedagogika społeczna, red T. Pilch, I. Lepalczyk, Warszawa 1995, s. 319–340.

Krajczyński J., Swoboda wyboru formy zawarcia małżeństwa w Polsce, „Ius Matrimoniale” 16 (22) (2011), s. 143–159.

Krakowiak P., Modlińska A., Binnebesel J. (red.), Podręcznik koordynatora wolontariatu hospicyjnego, Gdańsk 2008.

Krakowiak P., Paczkowska A., Janowicz A., Sikora B., Sztuka komunikacji z osobami u kresu życia, Gdański 2013.

Krakowiak P., Paczkowska A., Janowicz A., Sikora B., Sztuka komunikacji z osobami u kresu życia, Gdańsk 2014.

Krakowiak P., Wolontariat w opiece u kresu życia, Toruń 2012.

Krasiejko I., Metodyka działania asystenta rodziny. Podejście skoncentrowane na rozwiązaniach w pracy socjalnej, Katowice 2010.

Krucina J., Społeczność – kontrakt czy uczestnictwo, „Colloquium Salutis” 25 (1993), s. 113–128.

Krukowski J., Konkordat, [w:] Leksykon Prawa Kanonicznego, red. M. Sitarz, Lublin 2019, kol. 1356–1371.

Krukowski J., Protection of marriage and the family, [w:] Concordats between The Holy See and Poland, red. J. Krukowski, Lublin 2020, 213–288.

Krukowski J., Zawarcie małżeństwa kanonicznego ze skutkami cywilnymi (art. 10 Konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską, „Roczniki Nauk Prawnych” IX (1) (1999), s. 221–244.

Kübler-Ross E., Rozmowy o śmierci i umieraniu, Warszawa 1979.

Kuczkowski S., Przyjacielskie spotkania wychowawcze, Kraków 1985.

Leszczyńska-Rejchert A., Człowiek starszy i jego wspomaganie – w stronę pedagogiki starości, Olsztyn 2007.

Maclver R. M., Society. A Textbook of Sociology, New York 1947.

Majchrowska A., Pracownik socjalny w systemie pomocy społecznej koncepcja roli zawodowej, „Roczniki Nauk Społecznych” 1 (XXXIII) (2005), s. 203–230.

Majer P., Adamowicz L., Praktyczny komentarz do Dekretu ogólnego Konferencji Episkopatu Polski o przeprowadzaniu rozmów kanoniczno-duszpasterskich z narzeczonymi przed zawarciem małżeństwa kanonicznego, Sandomierz 2021.

Majer P., Konieczność zezwolenia na zawarcie małżeństwa bez skutków cywilnych: racje uzasadniające taką decyzję Konferencji Episkopatu Polski, „Ius Matrimoniale” 5 (11) (2000), s. 169–192.

Majer P., Małżeństwo kanoniczne bez skutków cywilnych, [w:] Leksykon prawa kanonicznego, red. M. Sitarz, kol.1655–1659.

Majer P., Zawarcie małżeństwa kanonicznego bez skutków cywilnych (kan. 1071 § 1, 2˚ Kodeksu Prawa Kanonicznego, Kraków 2009.

Majka J., Społeczne wymiary grzechu, „Colloquium Salutis” 10 (1978), s. 33–46.

Majka J., Wychowanie chrześcijańskie – wychowaniem personalistycznym, [w:] Wychowanie w rodzinie chrześcijańskiej, red. F. Adamski, Kraków 1984, s. 42–67.

Majka J., Wychowanie personalistyczne wychowaniem chrześcijańskim, [w:] Wychowanie w rodzinie chrześcijańskiej, red. F. Adamski, Kraków 1984, s. 15–30.

Majkowski W., Rodzina między grupą a instytucją, [w:] Nauki o rodzinie, red. J. A. Kłys Szczecin 1995, s. 82–95.

Majkowski W., Rodzina polska w kontekście nowoczesnych uwarunkowań, Kraków 2010.

Malcher G., Wychowanie do miłości – rodzina szkołą miłości, [w:] Wychowanie w rodzinie chrześcijańskiej, red. F. Adamski, Kraków 1984, s. 175–192.

Marszałkowska-Krześ E., Postępowanie nieprocesowe w sprawach osobowych oraz rodzinnych, Wrocław 2012.

Mazur J., Duch pracy socjalnej w kontekście pytania o człowieka, [w:] Współczesne wyzwania pracy socjalnej, red. W. Szymczak, Lublin 2009, s. 13–20.

Mazur J., Pro familia et societate. Wybrane zagadnienia polityki społecznej, Kraków 2013.

Mazurek F. J., Godność pracy ludzkiej i jej pierwszeństwo przed kapitałem, „Ateneum Kapłańskie” 116 (1991), s. 371–386.

Mazurkiewicz E. A., Diagnostyka w pedagogice współczesnej, [w:] Pedagogika społeczna, red T. Pilch, I. Lepalczyk, Warszawa 1995, s. 51–70.

Mezglewski A., Konstrukcja oświadczenia woli o zawarciu małżeństwa, [w:] Małżeństwo jako zawarty związek mężczyzny i kobiety, red. T. Rakoczy, Lublin 2014, s. 29–42.

Mezglewski A., Przepisy wprowadzające instytucję małżeństwa konkordatowego, „Roczniki Nauk Prawnych” IX (1) (1999), s. 245–265.

Mietzel G., Psychologia kształcenia, Gdańsk 2002.

Mika S., Społeczne podstawy zachowania, [w:] Psychologia, red. T. Tomaszewski, Warszawa 1969, s. 154–166.

Misztal H., Prawo małżeńskie, [w:] Prawo wyznaniowe, red. H. Misztal, Lublin 2000, s. 328–360.

Młyński J. M., Szewczyk W., Rodzina wobec dylematów migracji zarobkowej. Badania i analizy, Warszawa 2012.

Młyński J., Sozialarbeit als zielgerichtetes Handeln, „The Person and the Challenges” 2(1) (2011), s. 209–218.

Mroczkowski I., Wyzwania przed ludźmi sumienia w Polsce, [w:] Człowiek. Sumienie. Wartości, red. J. Nagórny, A. Derdziuk, Lublin 1997, s.121–129.

Nagórny J., Apostolstwo świeckich przez pracę zawodową, „Chrześcijanin w Świecie” 3 (1989), s. 1–15.

Nagórny J., Istota odpowiedzialnego rodzicielstwa, [w:] Odpowiedzialni za życie i miłość, red. E. Burzyk, Bielsko-Biała 1994, s. 27–57.

Nagórny J., Kościół wobec współczesnych problemów moralnych, [w:] Profetyczna działalność Kościoła w służbie wolności, red. F. Mrowiec, Würzburg 1997, s. 73–92.

Nagórny J., Niektóre szczegółowe problemy życia społecznego, [w:] Być chrześcijaninem dziś. Teologia dla szkół średnich, red. M. Rusecki, Lublin 1992, s. 387–393.

Nagórny J., Posłannictwo chrześcijan w świecie. Tom 1. Świat i wspólnota, Lublin 1998.

Nagórny J., Wezwanie do odpowiedzialności, [w:] Człowiek. Sumienie. Wartości, red. J. Nagórny, A. Derdziuk, Lublin 1997, s. 137–155.

Nitecki P., Ewangelizacja i polityka, [w:] Komisja Episkopatu Polski Duszpasterstwa Ogólnego, Ewangelizacja w tajemnicy i misji Kościoła. Program duszpasterski na rok 1994-1995, red. E. Szczotok, A. Liskowacka, Katowice 1994, s. 416–428.

Nowacki T., Wychowanie przez pracę, Warszawa 1966.

Ochman M., Dlaczego wolontariat, „Roczniak” 2 (1996), s. 8–18.

Okła W., Poradnictwo terapeutyczne, Lublin 2013.

Olczyk M., Art. 8, [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2021.

Onimus J., Próby odpowiedzi, Warszawa 1972.

Pabis W. E., Wychowanie dzieci i młodzieży do dojrzałego życia i miłości, „Studia nad Rodziną” 1 (1997), s. 74–88.

Pacud R., Standard bezpieczeństwa socjalnego jako kategoria normatywno-wzorcowa polityki zabezpieczenia społecznego, „Polityka Społeczna” 9 (2002), s. 14–18.

Paździor S., Małżeństwo w Kościele katolickim i polskim prawie cywilnym, „Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL” 1 (1) (2005), s. 337–356.

Pikuła N., Etos starości w aspekcie społecznym, Gerontologia dla pracowników socjalnych, Kraków 2011.

Pincus A., Minahan A., Social Work Practice, Model and Method, Illinois 1973.

Piwowarski W., Demokracja, „Ateneum Kapłańskie” 76 (63) (1971), s. 16–25.

Piwowarski W., Państwo pomocnicze w katolickiej nauce społecznej, „Chrześcijanin w Świecie” 2 (23) (1993), s. 160–169.

Podgórecki A., Patologia życia społecznego, Warszawa 1969.

Podlach S., Rola ojca w rodzinie, [w:] Spojrzenie na współczesną rodzinę w Polsce w kontekście wskazań soborowych, red. A. Podsiad, A. Szafrańska, Warszawa 1981, s. 193–213.

Pogodzińska R., Wójcik D., Kontrakt socjalny w praktyce, „Praca Socjalna” 4 (2009), s. 82–83.

Pokrywka M., Moralne problemy bezrobocia, „Theologica Thoruniensia” 4 (2003), s. 223–234.

Poplacz J., Wybrane zagadnienia pedagogiki zakładów pracy, Katowice 1978.

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, Paryż 1948.

Praca socjalna, pomoc społeczna, red. J. Kwaśniewski, Warszawa 1995.

Przetacznik-Gierowska M., Makiełło-Jarża G., Psychologia rozwojowa i wychowawcza wieku dziecięcego, Warszawa 1985.

Przetacznik-Gierowska M., Włodarski Z., Psychologia wychowawcza, Warszawa 1994.

Przetacznikowa M., Włodarski Z., Psychologia wychowawcza, Warszawa 1983.

Przywojska J., Nowe zarządzanie i governance w pracy socjalnej, Warszawa 2014.

Rocchi M., Komunikacja w relacjach niesienia pomocy, Kraków 2011.

Radlińska H., Pedagogika społeczna, Warszawa 1961.

Radlińska H., Stosunek wychowawcy do środowiska społecznego, Warszawa 1935.

Radlińska H., Szkoła pracy społecznej w Polsce, Warszawa 1928.

Regulamin pracownika socjalnego MOPS w Tarnowie, mops.tarnow.pl [28.05.2022].

Reroń T., Współczesne migracje zarobkowe jako problem moralny, [w:] Wyjazdy zarobkowe – szansa czy zagrożenie? Perspektywa społeczno-moralna, red. K. Glombik, P. Morciniec, Opole 2005, s. 197–207.

Rethmann A. P., Asyl und Migration. Ethik für eine neue Politik in Deutschland, Münster 1996.

Robbins S. P., DeCenzo D. A., Podstawy zarządzania, Warszawa, 2002.

Romaniszyn K., Wpływ migracji zagranicznych na formę organizacji rodziny, „Studia Polonijne” 21 (2000), s. 7–40.

Rosik S., Wezwania i wybory moralne. Refleksje teologicznomoralne, Lublin 1992.

Ruszkowska M., Diagnoza rodzin zastępczych w obliczu dylematów współczesności, Warszawa 2013.

Rybicki R., Kara i nagroda w procesie wychowawczym, [w:] Wprowadzenie do pedagogiki chrześcijańskiej, red. R. Rybicki, Częstochowa 1997, s. 79–89.

Rychliński R., Wychowanie w nauczaniu Jana Pawła II, „Chrześcijanin w Świecie”, 6(15) (1983), s. 21–38.

Ryczan K., Zaangażowanie katolików w życie społeczno-polityczne, [w:] Zaangażowanie chrześcijan w życiu społecznym, red. A. Marcol, Opole 1994, s. 9–33.

Rysz-Kowalczyk B., (red.) Leksykon polityki społecznej, 2002.

Ryś M., Znaczenie wychowania i samowychowania w integracji seksualności człowieka, „Studia nad Rodziną” 1 (1) (1997), s. 89–99.

Salij J, Autonomia polityki i prawo moralne, „Znak” 7 (49) (1997), s. 65–75.

Sarmiento A., Małżeństwo chrześcijańskie. Podręcznik teologii małżeństwa i rodziny, Kraków 2002.

Seifert J., Blask prawdy jako fundament działania moralnego. O encyklice papieża Jana Pawła II „Veritatis splendor”, [w:] Jana Paweł II, Veritatis splendor. Tekst i komentarze, red. A. Szostek, Lublin 1995, s. 153–188.

Sękowska Z., Współzależność wychowania i rozwoju dziecka, [w:] Wychowanie w rodzinie chrześcijańskiej, red. F. Adamski, Kraków 1984, s. 31–46.

Siemianowski A., Człowiek i prawda, Poznań 1986.

Sierpowska I., Bezpieczeństwo socjalne jako dobro publiczne, „Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy” 16 (3) (2015), s. 45–58.

Sierpowska I., Pomoc społeczna jako administracja świadcząca. Studium administracyjnoprawne, Warszawa 2012.

Skidmore R. A., Thackeray M. G., Wprowadzenie do pracy socjalnej, Katowice 1998.

Skorowski H., Moralność społeczna. Wybrane zagadnienia z etyki społecznej, gospodarczej i politycznej, Warszawa 1996.

Skorowski H., Wobec współczesnych form ubóstwa, „Roczniki Naukowe Caritas” 2 (1998), s. 31–44.

Skorowski H., Zagrożenia życia społecznego, [w:] Teologia moralna wobec współczesnych zagrożeń, red. J. Nagórny, A. Derdziuk, Lublin 1999, s. 39–62.

Smykowska D., Instytucje wsparcia społecznego, Łódź 2007.

Sobański R., Kościół jako podmiot prawa, Warszawa 1983.

Solak A., Wychowanie chrześcijańskie i praca ludzka. Studium współzależności, Warszawa 2004.

Spencer H., Wychowanie moralne, [w:] O wychowaniu umysłowym, moralnym i fizycznym, red. K. Bartnicka, Szybiak I., Warszawa 2002, s. 138–155.

Staręga-Piasek J., Lisowski A., Suchecka J., Starość psychospołeczna i potrzeby opieki medycznej ludzi starych, Warszawa 1985.

Stawarska-Rippel A., Artykuł 11, [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2021.

Stawarska-Rippel A., Artykuł 15, [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2021.

Stawarska-Rippel A., Artykuł 151, [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2021.

Stojanowska W., Prawne środki zapobiegania pochopnemu zawierani małżeństw w świetle badań socjologicznych, „Zeszyty Prawnicze” 12.3 (2012), s. 21–60.

Stojanowska W., Przeszkoda małżeńska ze względu na wiek w prawie polskim, „Prawo Kanoniczne” 3 (2012), s. 95–106.

Stolarczyk I., Dylematy globalizacji. Kryteria wartościowania zmian społecznych w kontekście nauczania społecznego Kościoła, Tarnów 2003.

Suchodolski B., Wychowanie mimo wszystko, Warszawa 1990.

Sullivan P., Reports of education – destruction in Western-countries, London 1997.

Supińska J., Dylematy polityki społecznej, Warszawa 1991.

Szadok-Bratuń A., Procedura zawierania małżeństwa „konkordatowego” w kontekście polskiego prawa administracyjnego, Wrocław 2013.

Szarota Z., Gerontologia społeczna i oświatowa. Zarys problematyki, Kraków 2004.

Szatur-Jaworska B., Błędowski P., Dzięgielewska M., Podstawy gerontologii społecznej, Warszawa 2006.

Szatur-Jaworska B., Teoretyczne podstawy pracy socjalnej, [w:] Pedagogika społeczna, red. T. Pilch, I. Lepalczyk, Warszawa 1995, s. 106–122.

Szczechowicz A., Wybrane zagadnienia materialnoprawnych przesłanek ubezwłasnowolnienia, „Studia Prawnoustrojowe” 49 (2020), s. 305–315.

Szczechowicz K., Prawnokarna ochrona prawidłowego funkcjonowania rodziny, „Studia Prawnoustrojowe” 44 (2019), s. 367–380.

Szczepkowski J., Praca Socjalna – podejście skoncentrowane na rozwiązaniach, Toruń 2010.

Szczerba W., O wychowaniu przez pracę, Warszawa 1961.

Szewczyk W., Poradnictwo rodzinne, Program szkoleniowy dla ośrodków polonijnych, Hannover–Tarnów 2011.

Szmagalski J., Praca socjalna. Poszukiwania tożsamości: duchowość, radykalizm, scjentyzm…i nowe kierunki, Warszawa, 2022.

Szostek A., „Communio personarum” przez pracę, [w:] Jan Paweł II, Laborem exercens. Tekst i komentarze, red. J. Gałkowski, Lublin 1986, s. 151–166.

Szpunar M., Charakterystyka rodzin z wieloma problemami, „Rocznik Pedagogiczny” 30 (2007), s. 41–54.

Sztafrowski E., Podręcznik prawa kanonicznego, Warszawa 1986.

Sztompka P., Socjologia. Analiza społeczeństwa, Kraków 2012.

Sztompka P., Zaufanie fundamentem społeczeństwa, Kraków 2007.

Szulist J., Dobra materialne w służbie człowiekowi – teologiczna interpretacja funkcji gospodarczej rodziny, „Studia Warmińskie” 48(2011), s. 198–210.

Szymczak J. S., Problematyka wychowania ludzkiej płciowości w nauczaniu Jana Pawła II, „Studia nad Rodziną” 1 (1) (1997), s. 53–62.

Śliwerski B., Program wychowawczy szkoły, Warszawa 2001.

Świrydowicz T., Psychologiczne aspekty przekazywania niepomyślnych informacji o rozpoznaniu choroby i prognozie, Wrocław 1998.

Tarnowski J., Tele-Salomon radzi, Warszawa 2000.

Tönnies F., Wspólnota i stowarzyszenie. Rozprawa o komunizmie i socjalizmie jako empirycznych formach kultury, Warszawa 2008.

Topfer K., Ekologia i polityka. Ochrona środowiska jako cel państwa, „Communio” 12 (1992) nr 6, s. 75–81.

Trębski K., The counseling – a useful tool in helping professions, „Charity, Philanthropy and Social Work” 2 (2015), s. 19–28.

Tunia A., Obowiązki duchownego w procedurze zawierania małżeństwa wyznaniowego ze skutkami cywilnymi, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 9 (2006), s. 155–179.

Tunia A., Procedura zawarcia małżeństwa „konkordatowego” – administracyjna czy cywilna?, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica” 81 (2017), s. 83–97.

Tunia A., Sytuacje niweczące skuteczność oświadczeń woli o zawarciu małżeństwa w demokratycznym państwie prawnym, „Przegląd Prawno-Ekonomiczny” 40 (2017), s.22–38.

Tunia A., Wpływ braku rejestracji małżeństwa zawartego w formie wyznaniowej na bezpieczeństwo obrotu prawnego, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 23 (2020), s. 307–331.

Ventafriida V., Ripamonti C., De Conno F., Sympton prevalence and control during cancer patients’last days of life, „J. Palliat. Care” 6 (1990), s. 8.

Vidal M., Etica civil y sociedad democratica, Bilbao 2001.

Weber W., Person Gesellschaft, München–Paderborn–Wien 1978.

Weigel G., Centesimus annus a przyszłość demokracji: powtórna lektura, tłum. M. Ritter, J. Merecki, [w:] Jan Paweł II, Centesimus annus. Tekst i komentarze, red. F. Kampka, C. Ritter, Lublin 1998, s. 115–131.

Wiemeyer J., Globalizacja gospodarki jako wyzwanie społeczno-etyczne, tłum. B. Szlogar, „Communio” nr 4 (21) (2021), s. 60–73.

Wojaczek K., Rodzina w konfrontacji z migracja zarobkową, [w:] Wyjazdy zarobkowe – szansa czy zagrożenie? Perspektywa społeczno-moralna, red. K. Glombik, P. Morciniec, Opole 2005, s. 209–222.

Wojciechowski J., O wspólne dobro, „Magazyn – Słowo Dziennik Katolicki” 28 (1994), s. 12–13.

Wojtyła K., Miłość i odpowiedzialność, wyd. 2, Lublin 1982.

Wolicki M., Rozwój moralny dziecka w rodzinie, „Częstochowskie Studia Teologiczne” 4 (1986), s. 233–245.

Worach-Kardas H., Starość w cyklu życia. Społeczne i zdrowotne oblicza późnej dorosłości, Katowice 2015.

Woźniak Z., Praca socjalna a innowacje społeczne – między rutyną i zmianą, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 3 (2016), s. 205–230.

Wójciak T., Płciowość ludzka, [w:] Jan Paweł II, Encyklopedia Nauczania Moralnego, red. J. Nagórny, K. Jeżyna, Radom 2005, s. 390–393.

Wróbel J., Prymat racji moralnych w życiu politycznym, „Roczniki Teologiczne” 38–39 (3) (1991–1992), s. 25–44.

Wróbel P., Demokracja jako ustrój władzy państwa w encyklikach Jana Pawła II, Wrocław 2010, s. 97.

Wyszyński S., Prawo rodziny, Kościoła, państwa do szkoły, Lublin 1925.

Zadroga A., Rodzina jako wspólnota osób wychowująca do pracy, [w:] Wychowanie w rodzinie chrześcijańskiej. Przesłanie moralne Kościoła, red. K. Jeżyna, T. Zadykowicz, Lublin 2008, s. 167–175.

Zakrzewski P., Model zawarcia małżeństwa w prawie polskim a oświadczenie mężczyzny i kobiety jednoczesnego zawarcia małżeństwa w trybie art. 1 § 2 KRO, [w:] Przesłanki konieczne zawarcia małżeństwa. Próba systematyzacji zagadnienia w aspekcie wymogów formy religijnej, red. A. Tunia, Lublin 2011, s. 23–40.

Zawartka-Czekaj M. I., Bezpieczeństwo społeczne osób starszych w aspekcie systemu wsparcia społecznego na przykładzie Siemianowic Śląskich, „Annales. Uniewrsitatis Mariae Cure-Skłodowska Lublin – Polonia” 1(XXIX) (2016), s. 139–148.

Zięba M., Wspólnota polityczna w świetle Centesimus annus, [w:] Jan Paweł II, Centesimus annus. Tekst i komentarze, red. F. Kampka, C. Ritter, Lublin 1998, s. 133–151.

Zwoliński A., Katolik i polityka, Kraków 1999, s. 54–62.

Żukiewicz A., Rodzicielstwo zastępcze w perspektywie społeczno-pedagogicznej, [w:] Rodzicielstwo zastępcze w perspektywie teoretycznej i praktycznej, red. A. Żukiewicz, Toruń 2011, s. 57–66.

Netografia

World Health Organization, Active ageing. A policy framework, Madrid 2002 http://whqlibdoc.who.int/hq/ 2002/WHO_NMH_NPH_02.8.pdf (dostęp: 22.07.2023).

Mozgawa M., Artykuł 206, [w:] M. Budyn-Kulik, P. Kozłowska-Kalisz, M. Kulik, M. Mozgawa, Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2023, (dostęp:11.08.2023).

Postępowanie wszczęte i przestępstwa stwierdzone z art. 206 KK za lata 1999-2020, źródło: https://statystyka.policja.pl/st/kodeks-karny/przestepstwa-przeciwko-7/63506,Bigamia-art-206.html (dostęp: 11.08.2023 r.).

Schemat organizacyjny Ośrodka pomocy społecznej, https://www.google.com/search?client=firefox-b-d&q=struktura+organizacji+w+osrodkach+pomocy+spolecznej+schemat#vhid=5dnEGvPHQlqRXM&vssid=l (dostęp: 23.07.2023).