Rozmyślania o podmiotowym i wspólnotowym wymiarze pracy człowieka w poemacie „Kamieniołom” Karola Wojtyły

Rozdział stanowi analizę poematu Karola Wojtyły „Kamieniołom” (1956), głęboko osadzonego w osobistym doświadczeniu autora, który w czasie wojny pracował jako robotnik. Tekst interpretowany jest zarówno jako medytacja literacka, jak i filozoficzna, zapowiadająca późniejsze przełomowe wydarzenia — powstanie ruchu „Solidarność” w 1980 roku oraz papieską encyklikę „Laborem Exercens” (1981). Przez odniesienia do Promethidiona Norwida, podkreślono temat pracy jako powołania obejmującego aspekt twórczy, duchowy i etyczny, nierozerwalnie związany z wymiarem wspólnotowym. Poemat, bogaty w metafory i formę dialogu, ukazuje pracę ludzką nie tylko jako wysiłek fizyczny i ekonomiczny, ale przede wszystkim jako głęboki akt samorealizacji, odpowiedzialności i solidarności. Poezja Wojtyły przeciwstawia się materialistyczno-utylitarnej koncepcji pracy typowej dla socrealizmu, postulując pracę jako przejaw godności, miłości i prawdy — wartości wypracowywanych w trudzie, doświadczeniu cierpienia i wspólnoty. Wspólnotowy wymiar pracy objawia się w relacji między robotnikiem, rodziną i pamięcią zbiorową, ostatecznie wpisując ludzkie działanie w porządek moralny i duchowy, symbolizowany przez tradycję chrześcijańską. „Kamieniołom” antycypuje późniejszą etykę pracy i solidarności Wojtyły — wezwanie do uznania wewnętrznej wartości pracy, twórczego potencjału jednostki i trwałej siły wspólnoty.