Ojcowie greccy wobec kultury antycznej

Autorzy

Piotr Szczur

Streszczenie

W artykule ukazano stosunek Ojców greckich do wybranych aspektów kultury antycznej: religii i religijności starożytnych Greków i Rzymian, filozofii i literatury, architektury i sztuki oraz prawa i obyczajowości. Problem ustosunkowania się pisarzy chrześcijańskich do otaczającego ich świata zdominowanego przez tzw. kulturę helleńską stał się istotnym elementem nauczania pierwszych apologetów greckich, którzy musieli jednoznacznie i wyraźnie określić, co chrześcijanin może przyjąć z kultury antycznej, a co powinien odrzucić. Z ich wypowiedzi (oraz z nauczania późniejszych Ojców greckich) wynika, że chrześcijanie w zetknięciu z kulturą hellenistyczną nie mogą traktować jej en bloc, lecz do każdego z jej elementów powinni podchodzić indywidualnie, stosując zasadę obiektywnej selekcji, która umożliwiłaby im właściwą ocenę tego, co mogą z niej przyjąć, a co powinni odrzucić. Dlatego pozytywnie ustosunkowywali się do wybranych elementów antycznej kultury filozoficznej i literackiej, przyjmując to, co służy teologii i rozwojowi człowieka. Pośrednio pozytywnie odnosili się do osiągnięć architektury antycznej, przyjmując pewne modele architektoniczne jako szczególnie odpowiednie dla obiektów sakralnych. Pozytywnie też odnosili się do starożytnej kultury prawnej w wielu jej wymiarach. Natomiast w odniesieniu do religii i religijności starożytnych Rzymian Ojcowie greccy wypowiadali się krytycznie, piętnując wszelkie ich przejawy, a od początku IV wieku walka z pogaństwem przybrała też formę niszczenia miejsc kultu pogańskiego. Ojcowie greccy zdecydowanie też występowali przeciw teatrowi, uznając to wszystko, co się w nim działo, za całkowicie niezgodne z zasadami moralności chrześcijańskiej.

Biogram autora

Piotr Szczur

ks., prof. dr hab., teolog. Specjalista w zakresie historii Kościoła i patrologii. Wykładowca na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II w Lublinie, były kierownik Katedry Historii Kościoła w Starożytności i Średniowieczu w Instytucie Historii Kościoła i Patrologii na Wydziale Teologii KUL oraz redaktor naczelny „Vox Patrum”; członek wielu towarzystw naukowych m.in. Association Internationale d’Études Patristiques; przewodniczący Komisji Teologii Oddziału PAN w Lublinie. Autor 3 monografii, ok. 90 artykułów naukowych i ponad 100 haseł encyklopedycznych z zakresu patrologii i historii Kościoła w starożytności. Zajmuje się nauczaniem społecznym i myślą teologiczną greckich ojców Kościoła (zwłaszcza św. Jana Chryzostoma).

Pobrania

Strony

259-280

Opublikowane

7 December 2023

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.