Dignitatis humanae. Sobór Watykański II o wolności religijnej

Dignitatis humanae. Sobór Watykański II o wolności religijnej to druga książka z serii monografii poświęconych dokumentom Soboru Watykańskiego II. Cała seria ma na celu przedstawienie Soboru z perspektywy przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Opisuje aspekt historyczny dokumentów, ich soborową genezę, specyfikę językową, najważniejsze idee teologiczne, ich recepcję i wymiar duszpasterski oraz pojawiające się w tych przestrzeniach inspiracje na przyszłość. Książka poświęcona jest wolności religijnej. Składa się z pięciu rozdziałów i dwóch aneksów. W pierwszej części dokonano krótkiego przeglądu idei wolności religijnej przed Soborem Watykańskim II, a więc przez ponad dwa tysiące lat chrześcijaństwa. Druga część koncentruje się na dyskusjach soborowych. Przedstawia zarówno propozycje przesłane na Sobór przez biskupów, przełożonych zakonnych, uniwersytety i kongregacje Kurii Rzymskiej, jak i prace nad dokumentem w komisjach, jego schematy i opinie wyrażone w auli soborowej. Analiza językowa kluczowych terminów łacińskich pojawiających się w Dignitatis humanae, przedstawiona w kolejnej części, pozwala odkryć pojęcia takie jak coercitio, immunis i ordo publicus jako specyficzne dla Deklaracji o wolności religijnej. Czwarta część to szczegółowe i systematyczne omówienie idei teologicznych obecnych na kartach soborowego dokumentu. Ostatnia część monografii poświęcona jest propozycjom na przyszłość. Pierwszy aneks omawia wolność religijną w innych religiach, a drugi przedstawia relację między wolnością a posłuszeństwem zakonnym. Dignitatis humanae kieruje uwagę na cztery obszary. Po pierwsze, Deklaracja umożliwia budowanie przestrzeni dialogu Kościoła ze współczesnym światem, który charakteryzuje się wielokulturowością, pluralizmem religijnym i politycznym oraz postępującą demokratyzacją struktur państwowych. Po drugie, inspiruje i kształtuje poszukiwanie nowych teologicznych odpowiedzi na tradycyjne pytania o naturę prawdy, wolności i innych komponentów ludzkiej godności. Po trzecie, Deklaracja jest współczesnym komentarzem do ewangelicznej wizji struktur kościelnych i wezwaniem, by wyzbyły się one przejawów autorytaryzmu i arogancji, a otoczyły troską każdego człowieka, także tego, który znajduje się na peryferiach chrześcijaństwa lub jest całkowicie poza Kościołem. Po czwarte, tekst ten jest bardzo dobrym wprowadzeniem do właściwego rozumienia, na czym polega państwo neutralne światopoglądowo, które w swojej trosce o dobro wszystkich obywateli powinno uwzględniać także zaspokajanie ich potrzeb religijnych. Pomimo upływu 60 lat od promulgacji Dignitatis humanae, Deklaracja nie tylko pozostaje aktualna, ale wciąż czeka na pełną recepcję.